Inwestowanie krótkoterminowe, również z wykorzystaniem certyfikatów Turbo, wiąże się z zawieraniem dużej ilości krótkoterminowych transakcji. Nie mówimy więc w tym wypadku o operowaniu na długoterminowych czynnikach fundamentalnych, których ujawnienie się i wpływ na rynek może wymagać tygodni lub miesięcy.

Mówimy raczej o zagraniach krótkoterminowych, gdzie podstawą procesu decyzyjnego jest zachowanie się ceny interesującego nas instrumentu. Inwestorzy od lat poszukują reguł pozwalających na skuteczne inwestowanie w krótkim horyzoncie czasowym. I bardzo często ich wysiłki koncentrują się na tworzeniu mechanicznych zasad otwierania, prowadzenia i zamykania pozycji.

Czym są systemy mechaniczne

Mianem systemów mechanicznych określa się podejścia tradingowe, w których w maksymalnym stopniu wyłączony jest czynnik ludzki. Inwestor opracowuje system inwestycyjny, a na etapie jego stosowania nie podejmuje żadnych uznaniowych decyzji. Jego rolą na tym etapie jest już wyłącznie wykonywanie poszczególnych posunięć, składanie zleceń i monitorowanie pozycji. A kiedy system wygeneruje sygnał sprzedaży (lub dowolny inny, np. odwrócenia pozycji z short na long), inwestor działa wyłączne w obszarze egzekucji.

System mechaniczny nie musi (choć może) oznaczać systemu, który jest zapisany w formie kodu w jakimś oprogramowaniu. Oznacza jedynie zamknięty zbiór reguł, którymi kieruje się inwestor w swoim podejściu. Teoretycznie mianem systemu mechanicznego można określać również systemy oparte na analizie fundamentalnej (np. kup gdy wskaźnik cena/zysk spadnie poniżej 10), ale w zdecydowanej większości myślimy jednak o systemach do inwestowania krótkoterminowego.

Znaczenie sztywnych reguł w tradingu

Celem stosowania podejścia mechanicznego jest wyłączenie subiektywności i emocji z procesu decyzyjnego. W niektórych wypadkach transakcja wykonana zgodnie z regułami systemu mogłaby przynieść duży zysk, ale w jakimś trudnym momencie, np. silnych spadków, inwestor zdecydował o zamknięciu pozycji, skutkiem czego nie skorzystał z późniejszego odbicia na rynku. Podporządkowanie całego postępowania regułom mechanicznym powinno rozwiązać ten problem.

Drugim ważnym elementem stosowania podejścia mechanicznego jest przewaga rynkowa. Jeżeli wiemy, że dane podejście lub zasada inwestycyjna ma sens i generuje trwałą przewagę inwestora, pozwalającą na regularne zarabianie w długim terminie, powinniśmy usystematyzować to podejście i stosować je konsekwentnie, bez żadnych odstępstw lub modyfikacji. Każde pominięcie sygnału lub jego zmiana może negatywnie wpłynąć na wyniki, sprawiając, że nasze rezultaty będą miały losowy charakter.

Wyzwania stojące przed inwestorem

Koncepcja inwestowania z wykorzystaniem systemu mechanicznego jest bardzo kusząca. Komfortowo jest działać w sytuacji, kiedy wiemy, że mamy przewagę nad rynkiem i naszą rolą jest jedynie stosowanie tej przewagi w praktyce.

Dojście do tego etapu nie jest jednak takie proste. Pierwszym wyzwaniem jest opracowanie skutecznego systemu inwestycyjnego. Skąd mamy wiedzieć, że dane podejście sprawdza się w długim horyzoncie czasowym? Jak dowieść, że konkretny rodzaj zagrania przynosi rzeczywistą przewagę nad rynkiem? Najczęściej stosuje się tu testy historyczne, tzw. backtesty. Przenosimy nasze podejście na język programowania, a następnie symulujemy długi szereg transakcji w oparciu o wyznaczone zasady, aby przekonać się, czy stosując dane reguły przez ostatnie kilka lat na rynku, osiągnęlibyśmy dobry rezultat.

Samo testowanie systemu jest już pewnego rodzaju wyzwaniem. Musimy pilnować, aby system miał cechy rzeczywiste, czyli żeby symulował realne warunki. Należy więc uwzględnić w nim prowizje, poślizgi cenowe i opóźnienia czasowe niezbędne na realizację zleceń. Nie możemy przecież napisać reguły w myśl której ”jeżeli cena zamknięcia jest wyższa o 1% od ceny zamknięcia z dnia poprzedniego, kup instrument po bieżącej cenie zamknięcia”. Tego rodzaju reguła wymagałaby od inwestora podróży w czasie, gdyż nawet minuta opóźnienia niezbędna na sprawdzenie ceny i złożenie zlecenia powodowałaby, że rynek byłby już zamknięty.

Oprócz licznych wyzwań związanych z samym testowaniem, warto jeszcze wspomnieć o roli czynnika ludzkiego. Jeżeli zakładamy, że nasze sygnały inwestycyjne mogą padać w dowolnym momencie sesji giełdowej, powinniśmy być obecni przy systemie notowań przez cały czas trwania sesji. Każda wizyta kuriera, wyjście do sklepu czy inne wydarzenie mogłoby sprawić, że sygnał kupna lub sprzedaży nie zostanie zrealizowany, przez co nasz wynik inwestycyjny ulegnie zmianie. Niekiedy na korzyść, niekiedy na niekorzyść, ale zawsze będzie to wynik inny niż to, co wygenerował historyczny test systemu.

Przykłady reguł otwierania pozycji

Kompletny system inwestycyjny składa się z kilku elementów. Są to reguły otwierania pozycji, reguły zamykania pozycji, reguły prowadzenia pozycji oraz reguły ustalające wielkość pozycji i zarządzanie kapitałem. Niekiedy może to wyglądać nieco inaczej, np. jeżeli system zakłada ciągłą obecność na rynku i odwracanie pozycji na zasadzie long-short-long. W każdym razie do skonstruowania spójnego i skutecznego systemu mechanicznego konieczne jest określenie reguł, które będą determinowały otwieranie i zamykanie pozycji.

Poniżej przedstawię, dla inspiracji, kilka przykładowych reguł, które można by było wykorzystać dla zajmowania pozycji na rynku. Podkreślę tylko, że są to przykłady, których działanie i skuteczność nie zostały w żaden sposób zweryfikowane. Ich celem jest jedynie pokazanie, jak można poszukiwać własnej drogi na rynku.

Na powyższym przykładzie widzimy sygnał kupna oparty o wybicie ceny z określonego przedziału. W sytuacji gdy rynek ustanowi nowe maksimum cenowe, inwestor zajmuje pozycję zgodną z kierunkiem wybicia, zakładając że inni inwestorzy dołączą się do nowego ruchu, wzmacniając jego siłę.

Tego rodzaju podejście wymaga ustanowienia kilku warunków brzegowych. Po pierwsze, maksimum z jakiego okresu będzie dla nas sygnałem do otwarcia pozycji? Po drugie, w jaki sposób ustalimy, że ustanowienie nowego poziomu dokonało się w sposób trwały? W powyższym przykładzie jest to 50-sesyjne maksimum, a jego potwierdzeniem jest zamknięcie się notowań powyżej danego poziomu, liczonego w cenach zamknięcia. Pozycję otworzyliśmy na początku kolejnej giełdowej sesji.

Kolejny przykład nie jest oparty na układach cenowych, ale na oscylatorze stochastycznym. Sygnał kupna pada na świecy następującej po świecy w której wolniejsza linia oscylatora stochastycznego znalazła się powyżej poziomu 20, wyznaczanego czerwonym polem na dole wykresu.

Widzimy, że spośród trzech sygnałów kupna, jeden był średnio trafiony, gdyż nastąpiły po nim spadki. Jest to normalna rzecz w inwestowaniu, gdyż nigdy nie posiadamy stuprocentowej skuteczności i na koniec liczy się wynik z długiego ciągu transakcji, zarówno zyskownych, jak i stratnych.

Specjalnie wspomniałem o świecach, a nie o giełdowych sesjach, gdyż system inwestycyjny może być oparty zarówno na danych dziennych, jak i na danych intraday, np. godzinowych.

Na trzecim przykładzie widzimy układ znacznie bardziej krótkoterminowy, gdzie rolę odgrywają poszczególne świece, a konkretnie układy świecowe. Nasz inwestor postanowił, że jego system będzie nakazywał zajmowanie pozycji długiej po trzech spadkowych świecach oraz pozycji krótkiej po trzech wzrostowych świecach.

Zajęcie pozycji długiej następuje wówczas, jeżeli po trzech świecach spadkowych (świece 1, 2, 3) w ciągu jednej z dwóch kolejnych świec (świece 4 i 5) cena instrumentu wzrośnie powyżej najwyższego poziomu świecy nr 3. Odwrotnie wygląda to przy zajmowaniu pozycji krótkiej, gdzie otwieramy ją, jeżeli po wzrostowym układzie świec 1, 2 i 3, na świecy 4 lub 5 następuje spadek poniżej punktu wyznaczanego przez dolne ograniczenie świecy 3.

Powyższy schemat zakłada wykorzystanie krótkoterminowego impetu w przeciwnym kierunku, który może wystąpić po trzech świecach w tym samym kierunku. Krótkoterminowego, dlatego sygnału do zajęcia pozycji poszukujemy jedynie na świecach nr 4 i 5, a już nie na świecy 6 i kolejnych.

Szukaj swojego pomysłu na rynek

Zaprezentowane powyżej przykłady zostały w całości wymyślone na potrzeby niniejszego tekstu. Pokazują one, w jaki sposób można budować logikę systemu otwierania pozycji, lecz mogą być w zupełności nieskuteczne na rynku. Dodatkowo w dzisiejszym tekście nie poruszyliśmy jeszcze zagadnienia prowadzenia pozycji oraz jej zamykania. Więcej miejsca powyższym zagadnieniom poświęcimy w kolejnych artykułach.